Co to jest ślad węglowy?
Ślad węglowy to jeden ze sposobów liczenia, jaki wpływ na środowisko ma działalność człowieka. Oznacza on ilość gazów cieplarnianych (dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu i innych) jaka powstaje w wyniku każdej działalności człowieka: od wytwarzania energii i ciepła zaczynając, przez produkcję wszelkich towarów i żywności, świadczenie usług, na funkcjonowaniu Twojej rodziny (także psa i kota!) kończąc. Każdy pojedynczy człowiek, każdy przedmiot, każdy proces, każda usługa, przedsiębiorstwa, rządy i kraje, wszystko generuje ślad węglowy. Im jest on wyższy, tym oczywiście gorzej. Nie tylko dla samej planety, ale też naszego życia tutaj.
Ślad węglowy przedstawia się w jednostkach masy czyli gramach, kilogramach, tonach. Kiedy obliczenia dotyczą tylko CO2 – jednostka to gCO2, kgCO2, tCO2. Licząc także inne gazy, stosujemy równoważnik CO2 i zapisujemy gCO2e, kgCO2e, tCO2e. Np. 1 tona metanu odpowiada 25 tonom CO2, czyli 25 ton ekwiwalentu dwutlenku węgla. Jeśli spotkasz takie oznaczenia, już będziesz wiedział, co oznaczają!
Obliczanie śladu węglowego to nic innego jak prześledzenie cyklu życia produktu – od jego powstania, aż do jego wyrzucenia, a często nawet dalej – po utylizację pod kątem zużycia energii, a zatem emisji gazów cieplarnianych.
Np. w przypadku produkcji żywności na emisję gazów cieplarnianych szczególny wpływ mają 4 czynniki:
- 18 % – łańcuch dostaw (sprzedaż, opakowania, transport, przetwórstwo)
- 31 % – chów (emisja metanu przez bydło, zarządzanie pastwiskami i nawożeniem, połów ryb)
- 27% – produkcja roślinna (pasze dla zwierząt oraz żywność roślinna dla ludzi)
- 24% – wykorzystanie terenu (zmiana terenu, palenie sawann)
Po co liczyć ślad węglowy?
Kiedy przyjmujemy jednakowe jednostki i sposoby liczenia, możemy porównywać różne działania i ich wpływ na klimat nasze życie. Możemy ustalać ile emisji i w jakich obszarach możemy redukować, decydować, co trzeba robić i sprawdzać, czy i na ile nasze działania są skuteczne.
Jaki jest Twój ślad węglowy?
Analizując różne dane można przyjąć, że jeden mieszkaniec Ziemi produkuje ok. 5 ton dwutlenku węgla rocznie. W krajach najbardziej rozwiniętych nawet dwukrotnie więcej. Szacuje się że, statystyczny Polak ma ślad węglowy równy 8 tonom CO2e. Te 8 ton to Twoje oddychanie, przemieszczanie się, jedzenie, sprzątanie, gotowanie, to Twoje ubrania, a także rozrywki i przyjemności. Oczywiście to średnia liczba. Być może akurat Twój ślad jest dużo niższy! ? Chcesz wiedzieć jaki? W internecie znajdziesz kalkulatory, dzięki którym policzysz rozmiar swojej „winy”.
Dlaczego tyle się mówi o śladzie węglowym?
Skoro wiesz już, jaki jest Twój średni ślad węglowy, to pomnóż go przez ilość ludzi na świecie. Teraz jest nas ok 7 miliardów, ale prognozy przewidują, że za 30 lat na Ziemi będzie żyło 9,7 miliarda ludzi. I tu warto się zatrzymać… człowiek, jako istota, część ekosystemu nie jest zagrożeniem dla życia na Ziemi, ale jego działalność i nadmierny konsumpcjonizm już tak. Transport, hodowla bydła, przemysł, produkcja żywności to sfery o ogromnym śladzie węglowym. Odpowiadają za to głównie kraje o rozwiniętych gospodarkach, np. Ameryka czy Europa, także Chiny. To one emitują najwięcej gazów cieplarnianych. A to bezpośrednio przekłada się na podwyższanie średniej temperatury w naszej atmosferze, co skutkuje globalnym ociepleniem.
Jak myślisz, skąd biorą się fale ekstremalnych upałów, susze, wielkie pożary, powodzie? Jeszcze 50 lat temu nikt w Polsce nie słyszał o trąbach powietrznych. Były głównie w Alei Tornad w USA i na filmach.
Czy Ci się to podoba czy nie, będzie coraz gorzej. Chyba, że zaczniemy współpracować, zredukujemy ślad węglowy i ograniczymy globalne ocieplenie!
Jak ograniczyć swój ślad węglowy?
Skoro go produkujesz, możesz go także ograniczać. Sposobów jest wiele.
Najważniejsze – włącz myślenie i zapamiętaj czarodziejskie słowo: UMIAR.
Zastanów się, jak wygląda Twój styl życia. Czy może być bardziej przyjazny światu? W których aspektach możesz z czegoś zrezygnować, ograniczyć, zmienić, zastąpić?
Podpowiadamy:
- Życie domowe – to nadmiar zużywanego prądu, wszędzie światło, przegrzane pomieszczenia, woda płynąca bez ograniczeń, śmieci bez segregacji, litry detergentów, wyrzucanie zamiast naprawy …
- Żywność – to nadmiar plastikowych torebek i opakowań, nadmiar jedzenia, którego nie możesz przejeść, mięso 3 razy dziennie, przewaga egzotycznych produktów nad lokalnymi, kupowanie produktów wysoko przetworzonych…
- Transport – to wielki samochód, którym jedziesz sam, czy pociąg, wakacje w kraju czy na Kiribati, do pracy pieszo, rowerem, tramwajem czy samochodem, jeśli samochód to o jakim napędzie…
- Odzież – to szafa, która się nie domyka, uleganie promocjom, kupowanie na końcu świata, bo taniej, pranie jednej bluzki w pralce, wyrzucanie, gdy się znudzi czyli po trzech założeniach…
Na pociechę – nie jesteś obarczony całą odpowiedzialnością za świat. Przecież nie na wszystko masz bezpośredni wpływ. Organizacja transportu, miejsca pracy, sklepów itd. zależy od bardzo wielu czynników. Także od regulacji prawnych, wykorzystania technologii, tego jak zorganizowane jest życie społeczne, itd.
Realna poprawa nastąpi, jeżeli podjęte zostaną działania na wszystkich poziomach – od Ciebie, szeregowego obywatela, przez organizacje pozarządowe, firmy, samorządy, państwa i instytucje międzynarodowe.
Domagaj się tego!
Przykładowe wartości śladu węglowego *:
- mleko krowie (200 ml) – 0,65 kg CO2e, a mleko owsiane (200 ml) – 0,18 kg CO2e
- 1 kg wołowiny 60 kg CO2e, a 1 kg owadów Hermetia Illucens (w karmie Tomojo zastępują mięso) – 14 kg CO2e
- 1 kg czekolady 19 kg CO2e, a 1 kg orzechów – 0,3 kg CO2e
- 1 kg bananów to 0,9 kg CO2e
- 1 km lotu samolotem (lot krajowy – międzykontynentalny to ok. 0,6 kg CO2e) pasażera to 0,255 kg CO2e, a pociągiem 0,041 kg CO2e
*dane mogą różnić się w zależności od źródła
Ciekawostki
- Najmniej ekologicznym rodzajem mięsa jest wołowina i baranina. Produkcja wieprzowiny i drobiu emituje ok. 10-krotnie mniej gazów cieplarnianych niż wołowina.
- Warzywa korzeniowe oraz większość owoców (zwłaszcza lokalnych) mają wręcz znikomy ślad węglowy.
- W Szwecji istnieje aplikacja (Klimato), która pomaga, np. restauratorom, oszacować ślad węglowy wydawanych potraw. Przeciętny posiłek emituje dziś około 1,7 kg CO2e, co odpowiada około 2 tonom CO2e rocznie.
- Do produktów mających duży wpływ na naszą planetę zaliczamy także wielbioną przez wielu czekoladę i kawę.
- Człowiek jako istota odpowiada tylko za 5% produkcji gazów cieplarnianych.
- Uprawy szklarniowe warzyw emitują prawie 3 razy więcej gazów cieplarnianych niż uprawy gruntowe.
Pamiętaj
Redukcję śladu węglowego musisz zacząć od siebie!
Nawet najmniejsza udana próba zmniejszenia śladu węglowego, przemnożona przez prawie 8 miliardów ludzi, to już nie lokalna, a globalna skala pozytywnych zmian.
źródła:
https://europa.eu/youth/get-involved/sustainable%20development/how-reduce-my-carbon-footprint_pl
https://naturalnieozdrowiu.pl/czym-jest-slad-weglowy-i-idea-less-waste/
